Opinie & Commentaar

Dankzij De Hond ligt de politieke ranking al 40 jaar op straat

foto: ANPfoto: ANP
  1. Nieuwschevron right
  2. Dankzij De Hond ligt de politieke ranking al 40 jaar op straat

Opiniepeiler Maurice de Hond zit vandaag exact veertig jaar in het vak. Zijn voorspellingen waren soms accuraat - en soms helemaal niet. Een reconstructie van Peter Kee.

We moeten het weer even over de peilingen hebben. En nu eens niet over de vraag: wie is virtueel de grootste partij? Nee, over de peilingen zelf.

Politici hebben een haat-liefdeverhouding met de wekelijkse steekproeven. Ze kijken toch altijd even - al is het met een schuin oog - hoe de partij ervoor staat. Ach, het zijn maar peilingen, verzuchten ze dan, niet toevallig wanneer het resultaat tegenvalt, de echte test wacht volgend jaar, in maart.

Voor Geert Wilders werken de peilingen als zuurstof. Hij ontleent er, zou je kunnen zeggen, zijn politieke legitimiteit aan, en is er vaak als de kippen bij om de virtuele nummer-1 positie van zijn partij de wereld in te twitteren.

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.


Diederik Samsom moet zich in talkshows vaak verdedigen voor de slechte peilingen. Zoals in Pauw, twee jaar geleden. Zichtbaar geïrriteerd zei hij: 'moet de Partij van de Arbeid nu de hele tijd praten over de peilingen? Of zullen we praten over waar we mee bezig zijn?'

De peilingen als catch-22: Samsom moest zich verantwoorden voor de slechte peilingen, waardoor het beeld van een zwalkende partij werd versterkt, hij nauwelijks toekwam aan de inhoud en zo niet kon ontsnappen aan de vicieuze cirkel die peilingen soms kunnen veroorzaken.

Maar ze gewoonweg negeren, dat doet ook Samsom niet. 'Elke politicus die zegt dat-ie zich niets van de peilingen aantrekt, ik geloof niet dat die de waarheid spreekt.’

Feestsigaar

Peilingen hebben dus invloed - en dat is allemaal te danken aan Maurice de Hond. Vandaag veertig jaar geleden voerde hij zijn eerste opiniepeiling uit, in het radioprogramma In de Rooie Haan. Het leek eindredacteur Jan Nagel wel wat om de virtuele zetelverdeling in kaart te brengen. En zo kwam hij bij Maurice de Hond terecht.

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.


De VVD, partij van Hans Wiegel, schoot in die eerste peiling richting de veertig zetels. Maar of hij meteen een dikke feestsigaar opstak?

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.


En wat kon je nu eigenlijk met die peilingen?

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.


Maar toch: door dit novum lag de virtuele politieke 'ranking' voor het eerst op straat.

25 mei 1977. Het is de vuurdoop van De Hond: zijn eerste Tweede Kamerverkiezingen als opiniepeiler. En hij doet het aardig; hij zit er veertien zetels naast. Maar in 1986 is het verschil groter. Het verschil tussen de Kamerverkiezingen en zijn laatste steekproef bedraagt maar liefst 24 zetels. Een behoorlijke miskleun, zei De Hond daar later zelf over, en voor velen het bewijs dat zijn methode niet deugt.

Veenbrand

Ondertussen zette De Hond zijn voorspellende gaven op meer terreinen in. Internet, zei hij een jaar of twintig geleden, dat gaat nog eens heel groot worden. Hij richtte een investeringsbedrijf op, Newconomy. Maar het bedrijf flopte, en De Hond vertrok, na een stevige ruzie met de Raad van Commissarissen.

Zijn vertrouwen in de technologie bleef. Onderwijs via boeken? Achterhaald, zegt De Hond. Hij richtte daarom de Steve Jobsscholen op. En uiteraard had hij binnen de kortste keren de domeinnaam maurice.nl geclaimd.

Nee, slechts een neutrale peiler is De Hond niet. Ook over de politiek heeft-ie zijn opvattingen. Niet dat die altijd zijn uitgekomen, overigens. Hij waarschuwde vaak voor de toenemende kloof tussen politiek en burger. Er woedt een veenbrand onder de burgers en als die uitslaat, kan dat wel eens het einde betekenen van de grote partijen, zei hij in 2002 bij Oog in Oog. Tien jaar later pakten de PvdA en de VVD tijdens de Tweede Kamerverkiezingen doodleuk de meerderheid.

'Wie stopt dit Openbaar Ministerie?'

En dan was er nog de Deventer moordzaak. Maurice de Hond gelooft nog altijd heilig in de veroordeelde Ernest Louwes, die zijn straf inmiddels heeft uitgezeten. Niet Louwers doodde de weduwe Jacqueline Wittenberg, maar haar klusjesman Michaël de Jong, zei De Hond, die in maart 2007 een paginagrote advertentie plaatste in diverse Nederlandse dagbladen. 'Wie stopt dit Openbaar Ministerie?', vroeg hij zich retorisch af.

Dat was het einde van zijn tijd bij de NOS, waar hij zijn opiniepeilingen uitvoerde. 'Van een opiniepeiler die structureel aan de NOS verbonden is, verwachten wij dat diens objectiviteit, onbevooroordeeldheid en neutraliteit buiten kijf staan", zei toenmalig algemeen directeur Gerard Dielessen.

Ja, De Hond is beslist meer dan een onafhankelijke thermometer. Zijn resultaten zullen in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen weer gespreksonderwerp worden, sterker nog, ze worden zelf nieuws. Politici zullen wel weer zeggen dat het 'maar' peilingen zijn. Maar stiekem zijn ze er heel benieuwd naar.

De reconstructie van Peter Kee is hier terug te luisteren:


Ster advertentie
Ster advertentie