Vrolijke VVD'ers

Wiebes kijkt de camera’s in als een gijzelaar die zijn eigen eis om losgeld moet voorlezen. De minister van Economische Zaken heeft duidelijk geen feest gevierd om het akkoord dat hij net gesloten heeft. Het is woensdagmiddag tegen vieren en de coalitie maakt de klimaatdraai wereldkundig.

Een pijnlijke draai voor Wiebes. Zijn elegante bonus-malus systeem is aan flarden geschoten. Hij heeft een CO2-heffing te slikken. Bedrijven gaan meer betalen en de energierekening wordt aangepast.

Het is alsof hij zijn huiswerk niet goed gedaan heeft en voor de hele klas te kakken wordt gezet. Natuurlijk is het niet enkel slecht nieuws voor hem, maar hij heeft vrolijker dagen gekend.

Jongensachtige grijns

Aan de andere kant van de camera’s staat een Haagse veteraan. Zijn jongensachtige grijns wordt groter en groter.

Klimaatpaus Ed Nijpels heeft binnen wat in december nog van tafel werd geveegd: Een akkoord waar taboes als een CO2-heffing en een plafond aan ondergrondse CO2-opslag niet gemeden worden. Dit is een klimaatakkoord dat zijn toetssteen der kritiek kan doorstaan.

Al eerder die dag had hij zich een 8,7 gegeven voor de doorrekeningen van het akkoord. Nu de uitvoering daarvan contouren krijgt ligt een negen met een griffel binnen handbereik. De oud-VVD-fractievoorzitter kan kwispelend Den Haag door. En hij is niet de enige. Tal van oppositiefiguren en activisten claimen hún winst. Toch dichten ze zichzelf daar iets te veel eer mee toe.

Kumbaya-mentaliteit

Deze deal is toch voornamelijk een geesteskind van Klaas Dijkhoff. De VVD-voorman die zich voor de camera’s als harteloze hork kan gedragen, maar achter de schermen een kumbaya-mentaliteit tentoonspreidt.

Net als begin februari bij de asieldeal is het Dijkhoff die halverwege die maand voorstelt een groots gebaar te maken. In een soort tussenformatie wil hij een groter klimaatpakket smeden.

We weten al sinds Halbe Zijlstra dat liberale fractievoorzitters zich binnenskamers tot sympathieke dealmakers kunnen ontpoppen. Toch is de rol van de redelijkheid bij Dijkhoff extra interessant. Want wat opvalt is wie minder bij die akkoord-onderhandelingen betrokken wordt; de premier.

Waar je zou verwachten de Rutte zich als opperhoofd met dit soort zaken bezig zou houden, blijkt dat Klaas het politieke handwerk opknapt.

Chefsache

De vraag is hoe handig dat is. Je kunt beweren dat in een vierpartijencoalitie het juist fijn is dat onderhandelingen niet direct chefsache worden. Tegelijkertijd kun je je ook achter de oren krabben over wat dit zegt over de VVD-verhoudingen.

Tijdens de asieldeal was het namelijk de premier die het over rode lijnen had. Volgens hem was er geen denken aan een aanpassing van het regeerakkoord, Dijkhoff deed iets anders.

Deze week lijkt weer zoiets aan de hand te zijn. Waar Rutte maandag bij Dit Is De Dag een CO2-heffing afwijst, moet hij nog geen 48-uur later een andere werkelijkheid afkondigen. De fractievoorzitters hebben immers anders besloten.

Pijnlijk? Misschien. Maar het plan om de kritiek op het klimaatakkoord te doven nog voordat die is opgelaaid is totaal geslaagd.

Prominenten

Zo kunnen de twee prominente VVD-ers, Nijpels en Dijkhoff, als winnaar deze week uitlopen. Het probleem is alleen dat twee prominentere VVD-ers juist een krasje rijker het weekend in gaan. Rutte moet voor de tweede keer in twee maanden zijn koers wijzigen en Wiebes heeft met de grootst mogelijke tegenzin een CO2-heffing moeten slikken.

De vraag is wat daarvan de gevolgen op lange termijn zijn. Zeker dat de eerste stuurman twee keer in korte tijd de koers van de kapitein verlegt is opvallend.

Als dat een gebruik wordt kan dit schip wel eens in woelig water terecht komen. Dikke kans dat pas dan duidelijk wordt wie het roer daadwerkelijk in handen heeft.

Maar voorlopig zullen de liberalen vooral lachend over hun chaise longues rollen. Voorlopig is dit toch de week waarin Rutte III opzien baarde met een Messi-achtige move, een draai die niemand aan zag komen. Een geniale actie waar zelfs de favoriete vijand, GroenLinks, in een speciaal belegde persconferentie enkel applaus voor over had.

David van der Wilde is politiek redacteur voor De Nieuws BV.