Opinie & Commentaar
AVROTROS

Debatvervuiling

foto: ANPfoto: ANP
  1. Nieuwschevron right
  2. Debatvervuiling

Het verbale spektakel neemt toe in de Haagse politieke arena. Met wetenschappelijk bewijs kan ik deze stelling overigens niet staven, maar dat is tegenwoordig ook helemaal niet belangrijk. Het is gewoon mijn mening en in mijn universum heb ik toevallig altijd gelijk.

Eigenlijk is het helemaal niet toevallig, want jullie zijn allemaal knettergek of worden betaald door Paul Polman, George Soros of Erdogan. Bovendien liegen jullie de hele tijd omdat jullie tegen het volk zijn.

Verbaal spektakel

Zo maar wat stijlfiguren die tijdens debatten de revue passeren. Net iets te vaak ook. Het zijn vormen van verbaal spektakel die waarschijnlijk op korte termijn winst brengen, maar op lange termijn de kwaliteit van het politieke debat uithollen. Fantasierijke beeldspraken, humor, vileine spot, milde overdrijving en iets aangezette emoties; ik vind het allemaal prima, want niemand zit te wachten op een uitwisseling van gortdroog beleidsproza. Maar met andere veel voorkomende retorische technieken, die ook zorgen voor meer vuurwerk, ben ik echter klaar. Aan de vooravond van een verkiezingscampagne vol debatten zet ik ze voor u op een rijtje.

  1. Het elkaar bewust verkeerd begrijpen. Zo bracht recent GroenLinks-Kamerlid Corinne Ellemeet haar plan tegen overbehandeling van ouderen nog eens onder de aandacht. Want soms doet een medische ingreep bij broze ouderen meer kwaad dan goed. Een plan waar de Tweede Kamer in december 2018 reeds over debatteerde. Toch schrokken collega’s zich ineens 'te pletter' (Fleur Agema, PVV), 50PLUS-voorman Henk Krol ging zwaar over de grens met zijn 'de definitieve oplossing van het ouderenprobleem van GroenLinks'. Maarten Hijink van de SP kwakte op Twitter de suggestie dat de oudere patiënt niet meer betrokken zou worden bij de beslissing tot een medische ingreep. Dat is niet wat Ellemeet betoogt. Ook schreef Hijink: "Zorg voor ouderen is geen kostenpost maar een kwestie van beschaving." Dit brengt mij bij de tweede vorm van debatvervuiling.
  2. Uitgaan van verborgen intenties. Dus: "Mevrouw Ellemeet zegt wel dat ze voor liefdevolle ouderenzorg is, maar ze wil gewoon snoeihard bezuinigen." Nu weet ik heus wel dat politici vaak niet het achterste van hun tong laten zien, maar dat eindeloze 'u zegt A, maar bedoelt eigenlijk B' is hondsvermoeiend. Als Kamerleden consequent elkaars motieven in twijfel trekken, vreet dat ook aan je eigen geloofwaardigheid. Want waarom zou jij als enige wel echt zeggen wat je bedoelt?
  3. Aanverwant aan de vorige kwaal is het elkaar hardop beschuldigen van bewust liegen. Dat gebeurt steeds vaker en zonder enige terughoudendheid. Als iemand evident staat te liegen mag het van mij best benoemd worden, maar het is (helaas) zelden evident. Op sommige woorden moet je nu eenmaal zuinig zijn. Liegen is zo'n woord, want uiteindelijk raakt het de hele politiek.
  4. Het van standpunt veranderen, zien als zwakte. Is een collega-Kamerlid het eindelijk na jaren met je eens, volgt geen compliment. Nee, dan komt standaard de act van de krijsende meeuw: "U bent gedraaid, draaier, draaikont!" Dit gedrag is bepaald geen aanmoedigingsprijs om van inzicht te veranderen.

Het licht in de ogen

In de Verenigde Staten lopen ze voorop als het aankomt op vuige retorische trucjes. Daar gunnen Democraten en Republikeinen elkaar het licht niet meer in de ogen en hebben ze een president die de zwarte band heeft op dit vlak. Een land waar het politieke debat in feite dood is. Je bent gewoon tegen iets, omdat domweg die verschrikkelijke ander voor is en andersom. Wij kunnen nog terug.

Over Joost Vullings

Joost Vullings is politiek commentator voor EenVandaag op radio en televisie. Iedere dinsdag beschouwt hij de politieke ontwikkelingen in Den Haag en in de rest van het land.

Ster advertentie
Ster advertentie