Arts en algoritme beslissen wie die medische behandeling als eerste krijgt

Wie help je als eerst?

Wie van die mensen, van wie sommigen al ruim een jaar wachten, help je als eerste? Help je de persoon met rugpijn die nauwelijks kan lopen? Of help je iemand met een operatie die mogelijk zijn leven kan redden? Help je eerst jongeren, of juist de ouderen?

Lingsma en haar team stelden een formule op. “We hebben een algoritme gemaakt waarin we een groot aantal data invoeren, en op basis daarvan komt er een advies uit van wie voorrang krijgt. We hebben daarbij gekozen voor het idee dat we met onze keuzes uiteindelijk het minste gezondheidsverlies voor de hele populatie hebben.”

Factoren in algoritme

De factoren in het model zijn onder andere de overlijdenskans als iemand aan het wachten is en de overlijdenskans als iemand geopereerd is.

Ook wordt meegenomen wat de kwaliteit van leven is op het moment dat iemand wacht op een behandeling en nadat iemand geholpen is. En de gemiddelde leeftijd van de patiëntengroep wordt meegenomen omdat dit belangrijk is bij het berekenen van het aantal gezonde levensjaren dat gewonnen kan worden.

“Deze prioritering gaat over groepen operaties, dus niet op individueel patiëntniveau. Het doel is uiteindelijk om maximale gezondheidswinst voor de hele groep te behalen.”

Arts beslist

Dit algoritme bespaart in deze bijzondere situatie artsen veel tijd, maar het is volgens Lingsma ook ethischer. “Als de keuze in het hoofd van de dokter gebeurt, dan is niet transparant wat de afwegingen precies zijn geweest. In dit geval is dat wel duidelijk en daarmee ook gemakkelijker aan patiënten uit te leggen.”

Het algoritme geeft een ranglijst van prioriterende operaties voor gemiddelde patiëntengroepen. “Het kan zo zijn dat het model suggereert dat we eerst naar de borstkanker zouden moeten kijken en daarna pas naar de darmkanker, maar dat een arts een patiënten heeft die vindt dat deze toch eerst moet gaan. “Het is uiteindelijk aan de arts en de triageteams om te beslissen weer eerst gaat.”