Binnenland
BNNVARA

Zelfoverschatting, arrogantie en eigenliefde werden seriemoordenaar Ted Bundy fataal

foto: NPO Radio 1foto: NPO Radio 1
  1. Nieuwschevron right
  2. Zelfoverschatting, arrogantie en eigenliefde werden seriemoordenaar Ted Bundy fataal

Momenteel goed bekeken op Netflix: de vierdelige documentaireserie The Ted Bundy Tapes van Joe Berlinger. Strafrechtadvocaat Sidney Smeets studeerde ooit af op het fenomeen 'profiling' (het vaststellen van een daderprofiel) en raakte aldus gespecialiseerd in het fenomeen seriemoordenaars. Ted Bundy, in 1989 op de elektrische stoel ter dood gebracht, was in Amerika een van de meest aansprekende. In De Nieuws BV geeft Smeets zijn oordeel over de documentaire.

In de periode 1974-1978 was Ted Bundy verantwoordelijk voor, naar verluidt, 36 moorden op jonge vrouwen. Volgens de FBI zou dat aantal wel eens veel hoger kunnen liggen, richting de honderd slachtoffers. Feit is dat Bundy zelf er, kort voor zijn executie, dertig heeft bekend. In de tien jaar daarvoor, die hij doorbracht in de dodencel, heeft hij altijd ontkend de dader te zijn. Bundy pleegde zijn gruweldaden in vijf verschillende staten.

De documentaire schetst, met soms uniek beeld- en audiomateriaal, het hele proces: de eerste moorden, het politieonderzoek, het narcistische karakter van Bundy, de impact op de samenleving, de processen waarin hij zichzelf verdedigde, de rol van de media en het bizarre gegeven dat zelfs na de vaststelling van zijn schuld, talloze vrouwen met hem bleven en blijven dwepen.

Sexy as hell

In De Nieuws BV gaat Sidney Smeets onder andere in op dat laatste gegeven. Ted Bundy stond, en staat, nog steeds bekend als een slimme en charismatische man. De media smulden van deze blanke, knappe en goed gebekte kerel die rechten had gestudeerd. Logisch dat hij zo makkelijk vrouwen in kon palmen. Feitelijk draagt deze documentaire bij aan dit mythische beeld, aldus Smeets. Precies wat Bundy zelf graag had gewild.

Om die reden is er ook kritiek gekomen op The Ted Bundy Tapes, kritiek die Smeets deelt. Hij wijst erop dat Bundy zijn slachtoffers mishandelde, bruut om het leven bracht, hun lichamen soms onthoofde of anderszins maltraiteerde en dat hij zich zelfs schuldig maakte aan necrofilie. Waarom is in de documentaire niet meer aandacht besteed aan deze gruweldaden, om het beeld van de charmante moordenaar tegenwicht te geven? Dat is een gemiste kans.

Want feit is dat Bundy tot op de dag van vandaag een schare vrouwelijke fans heeft. Sinds de verschijning van de documentaire reageren (jonge) vrouwen op Twitter als verliefde bakvissen. “Real shit, Ted Bundy is sexy as hell. He can choke me dadddyyy!”.

Geniaal? Nee, oliedom!

Een mooi moment in de documentaire waar Sidney Smeets aan refereert is wanneer Bundy zijn eigen advocaten tijdens een proces aan de kant schuift om zichzelf te verdedigen. Hier zie je hoe zelfoverschatting, arrogantie en eigenliefde hem fataal worden. Want wat doet Bundy? Hij besluit een agent, die als eerste op een plaats-delict was, zelf te verhoren. Hij vraagt die agent stap voor stap te vertellen wat hij op die plaats-delict aantrof. Tot in de kleinste details, ook hoe het slachtoffer erbij lag.

En dat is het domste wat je als verdediger kunt doen, aldus Smeets. Want je plant dat bloederige beeld in de hoofden van de juryleden, en daarmee graaf je je eigen graf. Als een aanklager dat zou doen, dan had de verdediging onmiddellijk bezwaar aangetekend.

De tapes

Hoe zit het eigenlijk met de tapes uit de titel van de documentaire? In 1980 mocht een journalist Ted Bundy in de dodencel interviewen. In totaal nam hij ongeveer honderd uur aan gesprekken op. Daarvan is relatief weinig in de documentaire terecht gekomen. De journalist had ook een probleem: hij mocht Bundy interviewen, op voorwaarde dat die over de moordzaken zou praten. En dat wilde Bundy niet.

Toen bedacht de journalist met een collega een list: wat als we hem in de derde persoon laten praten? Dat we hem vragen wat hij denkt dat de moordenaar zou denken? En dat werkte, hoewel Bundy voorzichtig bleef. Maar voor het eerst lijken we daardoor een kijkje in zijn gedachtegang te krijgen. En daardoor geven de schaarse opnamen toch meerwaarde aan de documentaire.

Zo vertelt Bundy over zijn frustratie als zijn vriendin Diane hun relatie beëindigt, dat hij daardoor wraakgevoelens koestert. Een eerste indicatie voor de slachtpartijen die hij later zou aanrichten? Ja, dat zou volgens Smeets kunnen.

Als een soort deskundige geeft hij redenen waarom de dader tot zijn daden gekomen zou kunnen zijn, hoe hij vrouwen in de bossen dumpte als waren die zijn persoonlijke vuilnisbelt. Het zou inderdaad over Bundy zelf kunnen gaan, al zegt Smeets dat je met die aanname voorzichtig moet zijn omdat hij eerder al dingen had verklaard die achteraf gelogen bleken te zijn.

Blanke middenklasse

Wat in het gesprek met Smeets wegens tijdgebrek helaas niet meer aan de orde komt, maar voor de advocaat wel een hele belangrijke rol speelt, is het gegeven dat de tientallen slachtoffers van Bundy allemaal jonge vrouwen zijn uit de blanke middenklasse. Dat gegeven werkte als een magneet op de media. Voeg daar aan toe dat de dader een goed opgeleide blanke man is en je hebt een recept voor uitgebreide aandacht. Zo kon Bundy zijn imago van charmeur uitbaten voor het oog van de camera’s.

Waren de slachtoffers gekleurd of prostituee geweest, dan had Bundy nooit zo’n overweldigende aandacht gekregen volgens Smeets. Netflix lijkt zich daar nu ook bewust van te zijn. In een Tweet waarschuwt de streamingdienst ervoor om Bundy vooral niet als ‘hot’ te zien, dat op Netflix “duizenden aantrekkelijke mannen te zien zijn van wie bijna niemand een veroordeelde seriemoordenaar is”.

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

Hopelijk zet de maker van de documentaire, Joe Berlinger, een en ander recht in zijn nog te verschijnen speelfilm over Ted Bundy, die de titel ‘Extremely Wicked, Shockingly Evil and Vile’ heeft meegekregen. Naar de woorden die de rechter Bundy meegaf bij het doodsvonnis. Maar een sexy Zac Efron als Bundy, die in de filmtrailer zijn torso ontbloot, stemt wat dat betreft vooralsnog niet hoopvol.

Kon beter, maar toch een aanrader. Advocaat Sidney Smeets over The Ted Bundy Tapes

Meer van De Nieuws BV?

Volg ons op Instagram, Facebook en Twitter.

Ster advertentie
Ster advertentie