Binnenland
NOS

De Zuiderzee verdween, een meer verscheen en vissers zaten er doorheen

foto: Rijkswaterstaatfoto: Rijkswaterstaat
  1. Nieuwschevron right
  2. De Zuiderzee verdween, een meer verscheen en vissers zaten er doorheen

Een watersnoodramp en een voedseltekort waren de druppel. Vandaag honderd jaar geleden werd besloten de Zuiderzee af te sluiten met een dijk en deels in te polderen. De zee verdween en een meer verscheen. Het werd een van de meest ingrijpende wetten ooit in ons land, die vandaag in veel steden wordt gevierd en herdacht.

De Wet tot Afsluiting en Droogmaking van de Zuiderzee moest een 'groots werk' worden, waaraan volgens politici 'geen smet mocht kleven'. Maar volgens schrijver Emiel Hakkenes kleeft er wel degelijk een smet aan de wet. Hij schreef er het boek Polderkoorts. Hoe de Zuiderzee verdween over.

Met het verdwijnen van de zee verloren talloze vissers hun werkgebied, aldus Hakkenes. "Mensen van vlees en bloed zijn destijds ontzettend slecht behandeld."

"Het is verborgen leed", vult Willem van Norel aan. Hij is een kleinzoon van een visser die door de inpoldering opeens niet meer de zee op kon. 'Zijn' Elburg werd namelijk opeens omringd door land. "Op de dag van vandaag, bij de tweede en derde generatie, wordt dat leed nog altijd gevoeld."

Vernedering voor vissers

Zijn grootvader ging daarom de strijd met Den Haag aan. "Hij wist ook wel dat de overheid juridisch in zijn recht stond, want het viswater is van de Staat, maar in moreel opzicht vond hij dat hij een punt had."

De visser stond er mee op en ging er mee naar bed. Zijn strijd voor compensatie had voor een deel succes: er werd een steunwet in het leven geroepen. "Dat kwam er op neer dat vissers in de bijstand kwamen", legt Hakkenes uit. "De vissers hebben dat altijd ervaren als een vernedering. Het is immers een eerzaam beroep. Dat leer je van vader op zoon."

In de onderstaande video legt NOS op 3 uit hoe de Zuiderzeewet het Nederlandse landschap heeft gevormd.

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

De Zuiderzeevissers moesten zich maar zien te redden, volgens de schrijver. "Een enkeling voer om de polder heen naar het IJsselmeer of viste op het nieuwe randmeer." Volgens Van Norel bleven enkelen vissen tot ze niet meer konden. Anderen gingen aan de slag in een fabriek.

'Zo leer je dat op school'

De komende dagen is er groot feest in de verschillende steden en regio's rondom de vroegere zee. Prinses Beatrix bezoekt vandaag een feest in Lelystad.

Satellietbeelden van de Afsluitdijk

Hakkenes windt zich daar een beetje over op. "Het hele programma vertelt maar één kant van het verhaal: het is een prachtige prestatie dat de Nederlanders land uit het water hebben gewonnen. Zo leer je dat op school."

Hij zou daarom graag zien dat er een wat genuanceerder beeld over de inpoldering komt. "Ik zou daarom tegen prinses Beatrix willen zeggen: koninklijke hoogheid, ga niet alleen naar Lelystad, maar ook naar Elburg en Harderwijk."

Polderkoorts: honderd jaar na de Zuiderzeewet

Ster advertentie
Ster advertentie