Oostenrijk rouwt, aanslag gepleegd door eenling

Oostenrijkse bondskanselier Kurz zei vanmorgen dat de aanslag was gepleegd uit haat. Hij zag het als een aanslag tegen de Oostenrijkse kernwaarden, de manier van leven en tegen de democratie. Op dit moment ligt Wenen nog steeds stil. “Het was vandaag overdag een beetje onheilspellend. Het leek een soort filmdecor. De stad was helemaal leeg.” vertelt NOS-correspondent Judith van de Hulsbeek in Nieuws en Co.

Dader leek goed te integreren, bleek echter niet zo

De dader heeft de rechters in Oostenrijk overigens flink om de tuin weten te leiden. Hij heeft eerder vastgezeten, omdat hij naar Syrië had willen afreizen om daar mee te strijden met IS. Daar heeft hij een straf voor uitgezeten, en is uiteindelijk vrijgelaten. Het leek erop alsof de dader weer integreerde in de samenleving, maar het tegenovergestelde bleek waar.

Daniël (21) had gisteravond met vrienden afgesproken op de Schwedenplatz, het centraal gelegen plein waar veel jongeren elkaar ontmoeten voor een drankje of een avond uit. "Ik had met meerdere vrienden afgesproken. Het was de laatste avond voor de avondklok ingaat. We zouden een laatste drankje gaan doen."

Maar van een gezellige avond uit zou het niet komen. Van de Hulsbeek sprak naast Daniël een aantal bewoners in de stad, en de schrik zit er goed in. “Velen in de stad treuren, juist omdat er al veertig jaar geen aanslag in Wenen is geweest. Veel pleinen zijn volledig leeg, iedereen is stil uit respect van de slachtoffers van de aanslag.”

Eenling vertoont copycat-gedrag, vrees in andere landen

Volgens IS-expert Abdou Bouzerda, van NPO Radio 1-programma Bureau Buitenland, is de verrassing groot in Oostenrijk. “Inmiddels weten we veel meer over de dader en de toedracht, maar we weten nog steeds te weinig om een goed beeld te krijgen. Het is verrassend omdat Oostenrijk niet een land is dat het voortouw nam in de strijd tegen IS. Wel hebben ze humanitair bijgedragen, maar er zijn geen troepen gestuurd.”

Doorgaans zijn aanslagen van IS namelijk goed georganiseerd, deze aanslag lijkt vooral op een eenmansactie. Mogelijk gaat het bij deze terreuractie om copycatgedrag, na de onthoofding van Samuel Paty. Het kan mogelijk zorgen voor andere aanslagen, ook het risico in Nederland lijkt groter te worden door deze aanslag. “Je ziet vaker dat wanneer er een aanslag gepleegd wordt, dat copycats ook aanslagen plegen. Vaak zijn die mensen al geradicaliseerd. Ze worden dan door zo’n aanslag getriggerd, en zitten vaak al tegen het plegen van een aanslag aan. Dat is gisteren helaas ook gebeurd in Wenen.”

Het is overigens moeilijk om een goed profiel te schetsen van de aanslagplegers. “Je ziet toch wel een rode lijn. Het zijn vaak jonge mannen die in de problemen zitten. De aanslag in Nice is daar een voorbeeld van, dat soort aanslagen worden vaak gepleegd door mensen die veel problemen hebben. In Nice ging het bijvoorbeeld om een man die buitengewoon depressief was. Ook deze dader verkondigde al dat hij overhoop lag met zijn moeder, terwijl het liefst gewoon een baan zou willen hebben. IS schotelde het hem voor, waardoor hij geneigd was om daar naartoe te gaan.”