Buitenland

De vrienden en vijanden van Iran

foto: ANPfoto: ANP

Nieuws
De vrienden en vijanden van Iran

Deze maand werd bekend dat Iran uranium gaat verrijken. Dit legt de relatie met Europa op scherp, die tussen de verslechterde situatie van Iran en de Verenigde Staten in zit. Iran wil dat Europa de klap van de sancties van de Verenigde Staten opvangt en alleen dan stoppen ze met de uraniumverrijking. Voormalig Midden-Oosten redacteur Carolien Roelants vertelt in Spraakmakers wie nog wél de vrienden van Iran zijn.

Deal

In 2015 was het dan eindelijk zo ver. Iran tekende een deal waarin het vastlegde geen uranium te verrijken. Dit moest zorgen voor stabiliteit in het land.

Maar in mei vorig jaar stapte de Verenigde Staten uit het akkoord, en liet het Europa, China en Rusland achter met de deal. Nu dreigt Trump met nóg meer sancties.

Revolutie

De spanningen tussen de VS en Iran begonnen een stuk eerder. "De islamitische revolutie was bedoeld tegen Amerika, tegen Rusland, en tegen de wereld", vertelt Caroline Roelants. Zij was 30 jaar lang redacteur Midden-Oosten bij NRC. De bezetting van de Amerikaanse ambassade zorgde volgens haar voor nog meer verontwaardiging. "Dat was natuurlijk een geweldige schending van alle internationale regels."

'Het as van het kwaad'

"Al jaren hoor je in Iran 'dood aan Amerika' op het vrijdaggebed", aldus Roelants. Zij vertelt dat dat maar één keer gestaakt is: na 11 september. Hervormer Khatamai vond dat onder deze omstandigheden niet gepast.

Toch kon Iran niet op een verbeterde relatie rekenen. Toenmalig President Bush Jr. noemde Iran in zijn jaarlijkse State of The Union in 2002 'het as van het kwaad', samen met Noord-Korea en Irak.

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

Vrienden

Waar heeft Iran wél stabiele bondgenoten? Het Perzische land zit in een regio vol Arabieren en ze delen niet hetzelfde geloof met de buren. Iran is sjiitisch terwijl de regio voornamelijk bestaat uit soennitische landen.

Iran heeft ook nog steeds een trauma aan de oorlog met Irak tussen '80 en '88, aldus Roelants. "Die oorlog is voor een groot deel uitgevochten op Iraans grondgebied. Sindsdien zette ze alle inspanningen om het front naar voren te leggen."

Daarom probeert Iran geen oorlog te krijgen op eigen grondgebied. De grote vijanden blijven de Verenigde Staten en Israël, volgens Roelants. "Als zij een oorlog willen beginnen, dan moeten zij er zelf last van krijgen en niet jij. Dat is de redenering van Iran."

Assad en Hezbollah

"Syrië wordt ook wel het voorste front genoemd", zegt Roelants. Assad is al van oudsher een bondgenoot van Iran. Daarom hielp Iran Assad in 2011 overeind te blijven, toen hij in de problemen kwam.

Daarnaast heeft Iran in Hezbollah een vriend. Het buurland van Israël is zwaar bewapend, aldus de oud-redacteur. Libanon is eerder in oorlog geweest met Israël. "Hezbollah kan daar nu zoveel schade aanrichten, dat het voor Israël een zware afweging is om opnieuw de strijd aan te gaan."

Kernwapens

Zo probeert Iran met strategische bonden alle strijd buiten de deur te houden. Toch zien andere landen dit als expansiedrang van Iran. Roelants: "Maar ze dreigen alleen met raketten als anderen ook iets doen." Daarom vindt de oud-redacteur dat Iran verkeerd beoordeeld wordt.

Zo is er wel een toenadering tussen de Amerikanen en Noord Korea, een land met kernwapens. "Je kan je voorstellen dat de opperste leider in Iran zou willen dat hij die wapens ook had."