Hoop en wanhoop in het Midden-Oosten

Voor de Eerste Wereldoorlog ziet het Midden-Oosten er heel anders uit. Het Ottomaanse Rijk strekt zich dan uit vanaf de Balkan tot aan de grenzen van het huidige Iran. Dan breekt de Eerste Wereldoorlog uit en ook de Arabieren zien dat als mogelijkheid om zich te verzetten tegen de Ottomaanse overheersing.

Met hulp van de Britten ontstaat de Arabische Opstand. Maar al voordat ze daadwerkelijk de Ottomanen verslagen hadden, maakten de Britse Mark Sykes en de Franse Francois Georges-Picot in 1916 een plan hoe ze dat gebied zouden gaan verdelen. Er is toen letterlijk met een liniaal een streep getrokken en de verdeling van toen is nog steeds uitgangspunt van de grenzen nu.

"De mensen die daar woonden kregen op een zeker moment een paspoort in hun maag gesplitst, maar die waren gewend om als nomaden, als bedoeïenen, gewoon door het gebied te reizen", zegt Floris-Jan van Luyn, regisseur van de serie Hoop en Wanhoop in het Midden-Oosten.

De eerste aflevering focust zich daarom op Jordanië, een land waar die grenzen erg duidelijk zichtbaar zijn. Het bijzondere aan dit land is, dat het relatief rustig is, middenin een regio die in brand staat. Het Hasjemitische koningshuis, dat toentertijd door de Britten daar is aangesteld, is van grote invloed op die stabiliteit. De aflevering kun je terugkijken op NPO Start.

Aansluitend bij de televisieserie is er een interactieve webdocumentaire. Ook deze begint bij de grenzen die het Westen in 1916 getrokken heeft. Het einde van Sykes-Picot is de titel van een video van de terreurgroep IS, waarin ze laten zien hoe ze de grens tussen Irak en Syrië weghalen. De boodschap is: weg met de Europese grenzen. "We hebben het nu als uitgangspunt genomen om te kijken naar gebeurtenissen in de geschiedenis die nu nog steeds een rol spelen", zegt Madelon Stokman, eindredacteur van de webdocumentaire Focus Midden-Oosten. Dit resulteert in 11 keerpunten in de afgelopen 100 jaar. Daarnaast zijn er 11 hoopvolle verhalen en verschijnt elke dat het laatste nieuws van de NOS op de landkaart. "We verbinden zo heden, verleden en toekomst met elkaar."

De webdocumentaire is te bekijken via www.npofocus.nl/middenoosten.

In het Mediaforum van vandaag worden zowel de serie als de website besproken. Kees Boonman: "Het Midden-Oosten is heel erg belangrijk en we weten er veel te weinig van."