Wetenschap & Techniek

Waar komen de belletjes in champagne vandaan?

foto: NPO Radio 1foto: NPO Radio 1
  1. Nieuwschevron right
  2. Waar komen de belletjes in champagne vandaan?

[NTR] Als er iets te vieren valt, trek je een fles champagne open. Dat komt deels door de briljante marketingcampagne die de streek al eeuwen voert, maar ook door de vrolijk omhoog zwevende belletjes. Waar komen die vandaan? Natuurkundige Michel Versluis legt het uit in de podcast van De Kennis van Nu.

"Door het fermentatieproces in de fles ontstaat er ontzettend veel koolzuur in de fles", legt Versluis, hoogleraar fysische en medische akoestiek, uit. Dit geeft een druk van bijna zes atmosfeer. Dat is even veel druk als 60 meter onder water en twee keer zoveel als de druk in de band van een stadsfiets. Het verklaart ook de knal waarmee de kurk van de fles schiet.

Verontreinigd glas

"Is de kurk van de fles, dan daalt de druk naar atmosferische druk. Het gas wil uit de vloeistof," vertelt Versluis. "Dat kan via de bovenkant, maar dat is een heel kleine opening." Dus zoekt het gas naar andere plekken. Het gas verzamelt zich in minuscule luchtbelletjes die ingesloten zitten in stofdeeltjes in het glas en vezels van de vaatdoek van de ober (en dus niet in luchtbelletjes in krasjes in het glas). Deze kleine belletjes fungeren als een kern waarop de bellen verder kunnen groeien. Versluis: "hoe meer het glas is verontreinigd, hoe meer belletjes je ziet. Soms zitten er twintig plekjes in waar belletjes ontstaan en soms zit er helemaal niks. Dan heb je een heel mooi schoon glas."

Belletjes wijzen dus op een verontreinigd glas. Dat klinkt niet zo feestelijk. Versluis ziet dat anders. "Het is een waar feest om te kijken naar hoe die belletjes ontstaan en hoe het gas uit de vloeistof in de bel terechtkomt." Versluis gebruikt hiervoor speciale hogesnelheidscamera’s waarmee hij allerlei bellen en druppels bestudeert.

Frisse geur

Komt een belletje bij de bovenkant van het champagneglas, dan veroorzaakt het daar een nieuw interessant schouwspel. Versluis: "het belletje zit tegen de bovenkant aan en verliest langzaam steeds meer vloeistof aan de bovenkant en op een gegeven moment knapt het. Dan krijg je een mooi waterstraaltje dat naar boven schiet, waar het een druppeltje afschiet. Zo ontstaat er een laagje druppeltjes dat boven het glas hangt."

Belletjes zien er niet alleen feestelijk uit. Ze dragen ook bij aan de smaak en geur van de champagne. De kleine druppeltjes die boven het glas hangen, bevatten veel meer geurstoffen dan de champagne in het glas. Zo zorgen ze voor de frisse geur van het drankje. Eenmaal in de mond, zorgen de klappende belletjes voor een bruisend mondgevoel en dragen ze bij aan de smaak. Ze prikkelen de smaakpapillen die zuur waarnemen. Wil je je champagne langer laten bruisen, dan kun je het best een flute gebruiken (en niet de platte coupe uit Hollywood films) en inschenken zoals je dat met bier doet.

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Dinsdag en woensdag rond 11.35 uur in De Ochtend

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van de De Kennis van Nu (NTR).

Ster advertentie
Ster advertentie