Opinie & Commentaar

We hebben meer kamerleden als Jan Vos nodig

foto: PvdAfoto: PvdA
  1. Nieuwschevron right
  2. We hebben meer kamerleden als Jan Vos nodig

Deze woensdag was het afscheidsdag in de Tweede Kamer. Vooral bij de PvdA vallen er klappen. Eén van die afzwaaiers is Jan Vos, die zo nu en dan knap lastig was voor zijn eigen sociaaldemocraten.

Kamervoorzitter Arib, ook PvdA, heeft voor alle 71 vertrekkende kamerleden wat mooie woorden. Ze kent Jan Vos goed, toen Arib nog fractiesecretaris was en daarmee verantwoordelijk voor de fractiediscipline.

In haar afscheidswoordje schetst ze een beeld van iemand die niet lullen wil, maar poetsen, zoals een echte eigenzinnige ondernemer. En dat is lastig: “U moest schipperen tussen uw groene idealen en de coalitieafspraken”, aldus Arib.

Fractiediscipline

Fractiediscipline, het is niet het deel van de functieomschrijving waar Jan Vos het warmst van wordt. Als ondernemer komt hij in 2012 in de kamer samen met 37 andere volksvertegenwoordigers van de PvdA.

Jan Vos krijgt de portefeuille economische zaken en zal zich vooral bezighouden met energie en klimaat. Met andere woorden: hij neemt de portefeuille over van zijn partijleider Diederik Samsom, een ware klimaatridder, en heeft dus enorme schoenen te vullen.

Aanvankelijk heeft Vos geen idee hoe zwaar zijn werklast zal zijn. Maar als hij voor de zoveelste keer tot diep in de nacht in een debat de degens heeft gekruist met minister Kamp (Economische Zaken, VVD) en door de verlaten gangen van de Kamer struint, hoort hij van een collega-Kamerlid hoe dat zit. ‘Henk Kamp deelt zijn werkdag zo in, dat hij pas ‘s avonds naar een debat hoeft. Dan zijn jullie afgemat en niet meer zo scherp.’ Het maakt hem duidelijk hoe slim de strateeg Kamp politiek bedrijft.

Vos is meteen een opvallende verschijning op het Binnenhof met zijn sjieke maatpakken en scherpe puntschoenen. De voormalig ondernemer komt in zijn Porsche naar het Binnenhof. Een man van actie.

Gaswinning

Vos ziet de enorme potentie van schaliegas. Als dat “schoon en veilig” gewonnen kan worden, dan stromen er miljarden euro’s in de schatkist. Met de winning van schaliegas kan de overgang naar duurzame energie, die ook miljarden kost, betaald worden, denkt Vos. Hij ziet wel wat in proefboringen.

Maar het gasdossier bestaat natuurlijk vooral uit crisismanagement. Aardbevingen doen de grond van Groningen trillen. Huizen scheuren en verzakken. De aanwijzingen dat de bevingen veroorzaakt worden door de gaswinning stapelen zich op.

De bange en boze Groningers en de oppositiepartijen willen de gaskraan dichtdraaien. Voor Vos een duivels dilemma. Enerzijds maakt hij zich ook zorgen om de veiligheid, anderzijds gaat het om miljarden die de staat potentieel misloopt en dat middenin een economische crisis.

Regeringspartner VVD volgt daarom een andere lijn: onderzoeken, onderzoeken, onderzoeken. En ondertussen gigantische hoeveelheden aardgas uit de grond halen. Jan Vos wordt door zijn eigen partij aangespoord om vooral netjes in het gelid te blijven. Want Henk Kamp is zo flexibel als een loden deur en daar wil de PvdA nu geen ruzie mee.

Jan Vos de vrijbuiter

Jan Vos spreekt voor zijn beurt in een andere kwestie. In het regeerakkoord staat dat er een verbod komt op het gebruik van wilde dieren in circussen. Jan Vos vindt dat een “onzinnig idee”, bovendien stond er niets over in de verkiezingsprogramma’s van VVD en PvdA. Hij laat de hele wereld weten op Twitter weten hoe hij erover denkt. Niet zo fijn voor Vos’ fractiegenoot Tjeerd van Dekken, die de aangewezen woordvoerder is op dit onderwerp.

En vlak voordat Jan Vos bij Willem-Alexander op de koffie gaat, roeptoetert hij in de media dat het salaris van de Koning een fors stuk omlaag kan. Gewoon netjes de Balkenende-norm. Ook het Koningshuis valt niet onder de woordvoerderschappen van Vos, maar ook hier heeft de voormalige ondernemer een uitgesproken mening over en iedereen mag het horen.

Andere mensen zitten weer in zíjn tuintje. Nota bene partijleider en voormalig portefeuillehouder Diederik Samsom ziet de proefboringen naar schaliegas bij nader inzien toch niet zitten. Hij verkondigt bij De Nieuws BV dat schaliegaswinning “volstrekt onnodig” is. Dan kan zelfs een vrijbuiter als Vos alleen maar volgen.

Vos heeft het ook lastig als hij op zijn eigen dossier het woord voert, zoals bij zijn ambitieuze plan om in 2030 alle auto’s op benzine en diesel te verbieden. De VVD noemt het een “belachelijk plan”. Ook zijn eigen fractiegenoten zijn onaangenaam verrast, want Vos had het niet overlegd. Lutz Jacobi laat dat de pers onomwonden weten: “dat had wel gemoeten. Echt een gemiste kans dat het niet gebeurd is.” Dan waren de scherpe kantjes er vanaf gegaan. Maar dan was er geen gedoe en reuring. En dan was het dus geen streek van Vos geweest.

Kleur in de Tweede Kamer

Met een venijnige brief in de Volkskrant vlak na verkiezingen neemt Vos afscheid. Hierin neemt hij Spekman en Asscher de maat. Vos vindt achteraf dat “als je de wedstrijd verliest, je best boos de kleedkamer uit mag komen.”

“Politiek is een hard spel en soms moet je buiten die lijntjes kleuren. Je opereert onder de vlag van de lijsttrekker, maar als je eenmaal gekozen bent, moet je je eigen plan trekken. Afscheiden vind ik niet zo netjes, maar je moet het leiderschap ter discussie kunnen stellen. In één dag kun je in Den Haag meer veranderen in de wereld dan je dat de rest van je hele leven kunt.”

Was getekend, Jan Vos. Met zijn vertrek verliest de kamer een kleurrijk politicus die graag zonder last of ruggespraak opereert. Ik snak naar meer Jan Vossen in de nieuwe regeerperiode, want het volk dat zoveel kleuren en meningen heeft, kun je niet vertegenwoordigen door strak in de fractiediscipline te marcheren.

Ster advertentie
Ster advertentie