Drie hoeraatjes voor de selectieve verontwaardiging

Er is meer protest tegen Trump. In De Nieuws BV spreekt KNAW-opperhoofd José van Dijck haar zorgen uit namens de wetenschap, de Britse Olympiër Mo Farah roept zijn regering op om in actie te komen, Angela Merkel laat van zich horen. En dat allemaal omdat een politicus zijn verkiezingsbeloftes nakomt… Ik geef toe, dat is inderdaad schokkend.

Toen Trump in zijn eerste week zoals hij had aangekondigd voorbereidingen voor een muur aan de Mexicaanse grens trof, keken we nog geboeid toe, met een gevoel dat het midden hield tussen ongeloof, dedain, misschien een spoortje bewondering (jezus, hij doet het écht) en een vleugje Europees superioriteitsgevoel. Toen hij handelsverdragen ging opzeggen, werden sommige mensen al iets nerveuzer. Toen hij de steun aan gezinsplanning en abortus in de Derde Wereld introk, kwam minister Ploumen in actie. En toen hij een inreisverbod verordonneerde voor mensen uit een aantal islamitische landen, barstte de proteststorm in volle omvang los. En niet alleen op straat en op de luchthavens. Van regeringsleiders tot captains of industry, men liet weten dat de 45ste president van de Verenigde Staten nu toch echt te ver ging. Misschien omdat deze maatregel te dichtbij kwam, of omdat het de spreekwoordelijke druppel was in een toch al overvolle emmer.

Maar niet iedereen voegde zich in het koor der Trump-critici. Er kwamen tegengeluiden. Dat Wilders Trumps maatregelen toejuicht is niet verrassend, maar diverse commentatoren wezen er -ook op Radio 1- op dat veel Arabische landen mensen met een Israëlisch paspoort al jaren de toegang weigeren. Daar hoor je Asscher, Ploumen, Google, Starbucks en andere extreem linkse activisten en organisaties nooit over. Kortom: selectieve verontwaardiging. En in de ogen der objectieve Radio-1-commentatoren is dat blijkbaar een soort doodzonde.

De meest in het oog springende eigenschap van verontwaardiging is in mijn ogen juist dat ie selectief is. Als je je ergens over opwindt, betekent dat per definitie dat je je over een heleboel andere dingen niet opwindt. Want dan zou opwinding geen zin hebben, niet eens als opwinding herkend worden, en er zou nooit iets veranderen. Als iedereen in Nederland overal verontwaardigd over zou zijn, had de PVV 150 zetels. Een soort verontwaardiging van alle waarden.

Bovendien is verontwaardiging, selectief of niet, een oprechte emotie. De maatregelen van Trump maken je écht boos. En daar hebben maatregelen die andere landen nemen -hoe verwerpelijk ook- niks mee te maken. Het hoort een beetje bij onze vrijheden dat je zelf mag bepalen waarover je je verontwaardigd voelt. Eind jaren ’70 veroordeelde de subfaculteitsraad moderne letterkunde van het Amsterdamse Instituut voor Neerlandistiek, waarvan ik trots deel uitmaakte, per motie vrijwel unaniem het fascistoïde regime in El Salvador, en ging over tot de orde van de dag. Je kunt je dat nu eigenlijk niet meer voorstellen, het regime in San Salvador is geloof ik ook niet onmiddellijk tot inkeer gekomen, maar we waren toen wel écht en oprecht verontwaardigd. En we dachten dat het ertoe deed.

Dagelijks vullen we vele uren radio. En we denken dat het ertoe doet. Over elk onderwerp dat aan de orde komt, is nagedacht. Want de zendtijd is niet eindeloos, dus worden er keuzes gemaakt. En als je kiest voor de zaken die je écht interesseren, waarvan je vindt dat Nederland ze moet horen, onderwerpen die kleur geven aan je draaiboek, dan maak je een beter programma. Beschuldigingen van selectieve verontwaardiging zijn dan nogal gratuit. Die kun je bij elk onderwerp in stelling brengen, want iedere besproken misstand laat een veelvoud aan andere misstanden onbesproken. Kies daarom voor verontwaardigde selectie. Dat helpt.

En nu maar afwachten of Trump is geschrokken van Asschers facebookpost.

Wim van Klaveren is programmamaker bij BNNVARA. Hij werkt onder andere voor De Nieuws BV.