Tot waar reikt Ruttes lenigheid?

Donkere wolken? Het lijkt wel een onweersbui die zich uitstort over het Torentje, op de avond van 6 april. Het Nee-kamp heeft gewonnen. Een 'Nee' tegen het associatieverdrag met Oekraïne - dit wil Mark Rutte niet.

Hoe gaat hij gevolg geven aan deze uitslag? Hoe gaat hij, in zijn eigen woorden, ‘recht doen aan de wensen van het nee-kamp’?

En wat zijn die wensen eigenlijk? Goed, GeenPeil wil het gehele verdrag van tafel. Maar andere nee-stemmers? Is voor hen de garantie dat Oekraïne geen EU-lid wordt voldoende?

Praten, praten, praten

Vragen, vragen, vragen. En dus moet Rutte praten, praten praten, zegt hij bij de NOS. ‘Praten in het kabinet, praten in Europa, praten in de Kamer.’

Het kabinet, dat wil het verdrag ratificeren; daar voerde het immers – zij het een halflauwe – campagne voor.

De wensen van Brussel zijn duidelijk. Dat verdrag komt er gewoon. Dat referendum is jullie probleem, smaalt Juncker tegenover Rutte, je zoekt het maar uit, succes ermee.

En de Kamer – wat wil zij eigenlijk? De wensen zijn uiteenlopend, maar de gemene deler is duidelijk. Niemand wil dit verdrag – de kiezer heeft gesproken, en heeft het laatste woord.

Bellen en thee drinken

Praten, praten, praten dus – en daar is de lenige Rutte doorgaans goed in. Hij wil het verdrag aanpassen, en daarvoor is steun van de oppositie nodig. Niet per se in de Tweede Kamer – daar heeft de coalitie immers een meerderheid – maar wél in de Eerste Kamer, daar namelijk níet.

Dus gaat Rutte bellen. Thee drinken. Op visite bij Klaver en Segers. Iedereen die een helpende hand zou kunnen bieden, is welkom in het Torentje. Opdat dat aangepaste verdrag er tóch komt.

Maar dit duurt dagen, weken, máánden. En de tijd tikt. ‘Rutte negeert nu al 207 dagen het ‘Nee’ van 6 april’, staat vandaag in koeienletters op de website van GeenStijl. En de tijd tikt door.

Landingsrechten

Eind oktober, Rutte wil ‘landingsrechten’. Hij wil dat de oppositie a priori akkoord gaat met een aangepast akkoord, zodat hij op eigen houtje in Brussel kan gaan onderhandelen, want er staat weer een Europese top voor de deur. Maar dat wil de oppositie niet, en een akkoord lijkt van de baan. Dat wordt dus een intrekkingswet, roept Zijlstra. En ook Klaver is somber. Hij stelt voor een persconferentie te beleggen, om het gehele akkoord aan gort te schieten. Dat hoeft van de oppositie nou ook weer niet.

Met lood in de schoenen vertrekt Rutte naar Brussel. Maar hoe anders komt hij terug: hoopvol, optimistisch. Merkel maakt hem duidelijk dat dit verdrag er moét komen. Rutte krijgt een go van Brussel om thuis toch weer te gaan onderhandelen. Hij perst er nog één slotoffensief uit, z’n laatste.

In Nieuwspoort spreekt Rutte zich, vorige week vrijdag, voor het eerst écht gepassioneerd uit over het associatieverdrag. Dit is groter dan Nederland alleen, benadrukt hij. Nederland zou ‘een grote fout’ als wij dit proces laten ontsporen.

Maar hij staat nog steeds met lege handen.

Een windje dat voorbij gaat

Een uitweg uit dit doolhof lijkt nabij. CDA-senatoren zien een aangepast verdrag toch wél zitten. En ook Alexander Pechtold stelt zich – niet voor het eerst – constructief op. Stemmen CDA en D66 voor? Dan heeft Rutte zijn meerderheid in de Eerste Kamer.

En dus lacht hij dinsdag breeduit, wanneer hij op het Binnenhof op de foto gaat met een grote groep vrouwen. Hij vertelt ze dat hij helemaal niet zo belangrijk is – ik ben slechts een windje dat voorbij gaat, zegt hij.

Over die donkere wolken die zich na het referendum boven het Torentje samenpakten kun je dat moeilijk zeggen. Als je goed kijkt, hangen er nog een paar.

Want Jacques Monasch, niet voor het eerst een obstakel voor zijn eigen partij én voor de coalitie, is en blijft tegen. De uitslag is geldig – en dus moet het ‘Nee’ zonder omwegen worden gerespecteerd.

Doet het kabinet dat niet? Dan ziet Monasch zich genoodzaakt een motie van wantrouwen tegen het kabinet te steunen. Dat gebeurde in de recente parlementaire geschiedenis nog niet.

En natuurlijk roert ook GeenPeil zich, GeenPeil, dat al campagne voerde om Jacques Monach lijsttrekker van de PvdA te maken, en de troepen nu mobiliseert om in maart vooral niet op de PvdA, de VVD of D66 te stemmen – die verraders van de democratie!

Vlak hun macht niet uit. De vorige schijnbaar lollige actie van GeenPeil kreeg Rutte danig aan het wankelen. Dat is nu wel gebleken.

De reconstructie van Peter Kee, en het gesprek met Jacques Monasch, is hier terug te luisteren: