Datajournalistiek in trek. 'De moeite van het datawerk wordt erg gewaardeerd'

'Technisch knap uitgevoerd'

Volgens het juryrapport is hun onderzoek “technisch knap uitgevoerd en laat het erg doeltreffend en objectief een misstand in onze samenleving zien”. Ook roemt de jury de onderzoeksverantwoording waarin “de journalisten de lezer deelgenoot maakt van alle keuzes en twijfel die er is. Dat geeft het zelfs een wetenschappelijk tintje.”

Onderzoeksjournalist Coen van der Ven werkt bij het maken van producties voor de Groene Amsterdammer samen met data analytici van de Utrecht Data School. “We zijn er een halfjaar mee bezig geweest", vertelt Coen in Kunststof over het prijswinnende onderzoek. "Seksisme is subjectief, een ervaring, en cultureel bepaalt. We zijn gaan kijken of we dat hard konden maken en in Excel konden gieten.

In verkiezingstijd hebben we 2600 tweets gericht aan vrouwelijke volksvertegenwoordigers verzameld en zijn we de inhoud handmatig gaan labelen. Met deze tweets hebben we een computermodel getraind om uiteindelijk bijna 340.000 tweets te kunnen analyseren.”

Datajournalistiek is niet nieuw

Winny de Jong was namens de NOS genomineerd voor een verhaal over wachttijden voor sociale huurwoningen. Inmiddels is ze overgestapt naar NRC als de chef van een nieuwe dataredactie. “Die was er nog niet en daarom zou je kunnen denken dat datajournalistiek een nieuw fenomeen is. Maar al vanaf de jaren tachtig zijn er mensen die zich bezighouden met datajournalistiek, ook al noemde ze het zelf niet zo. Ze waren alleen op een redactie en niemand begreep echt wat ze deden. Dat is nu heel erg veranderd. Elke redactie wil een goed verhaal, en de moeite en het ambacht van het datawerk wordt erg gewaardeerd.”

Overal openbare datasets te vinden

In 2010 werd Jelle Kamsma de eerst fulltime datajournalist van Nederland bij nu.nl. Volgens hem kom je tegenwoordig overal openbare datasets tegen, bijvoorbeeld van de overheid. “Dat zijn lange lijsten met cijfers, feiten of andere zaken. Die kunnen bijvoorbeeld over criminaliteit, boetes of dieren gaan. Maar die datasets vertellen op dat moment nog geen verhaal. Je slaat net zo lang op een dataset tot er een verhaal uitkomt, en soms zit het er ook niet in. Maar door met Excel of andere open tools daar analyses op te doen en op zoek te gaan naar regionale patronen, kan daar ineens een verhaal uit naar voren komen.”