LUMC trekt twee publicaties terug van sjoemelende wetenschapper

Het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) publiceerde vanochtend in stilte een opmerkelijk bericht op haar website: een voormalig medewerker zou zich schuldig hebben gemaakt aan het manipuleren van laboratoriumonderzoek. Fraude dus. De betrokken medewerker krijgt er in het rapport flink van langs, maar ook het LUMC gaat niet vrijuit.

Vijf jaar geleden kreeg het toenmalige hoofd van de afdeling Toxigenetica al een melding van datamanipulatie. Diverse dna-diagrammen zouden zijn gemanipuleerd. Maar wie dat had gedaan, kon niet onomstotelijk worden vastgesteld, zei de Raad van Bestuur van het LUMC toen.

In 2014 werd het dossier heropend. De promovenda die de originele melding gedaan had, ging in beroep bij het Landelijk Orgaan Wetenschappelijke Integriteit (LOWI). Ze verweet het LUMC de zaak onvoldoende en selectief onderzocht te hebben. Het LOWI gaf de promovenda gelijk, en concludeerde dat de onregelmatigheden in het onderzoek dermate ernstig waren dat grondiger onderzoek noodzakelijk was.

Dat onderzoek heeft nu plaatsgevonden en daarin worden harde conclusies getrokken. Niet alleen over de wetenschapper, die in zeker vijf onderzoeken fraudeerde, maar ook over het LUMC zelf. Want hoe kon dit gebeuren? De Commissie Wetenschappelijke Integriteit zoekt het antwoord in een gesloten cultuur van de verschillende divisies van de afdeling en een gebrek aan toezicht. Omdat er weinig contact was tussen de verschillende divisies kon de fraude onopgemerkt blijven.

Geen promotie door fraude

Voor andere LUMC-medewerkers zou deze fraude mogelijk negatieve gevolgen hebben gehad. De commissie stelt dat ten minste een medewerker niet heeft kunnen promoveren vanwege de fraude. Verder onderzoek zou moeten uitwijzen of er meer carrières zijn beschadigd. Twee artikelen van de promovenda worden in elk geval teruggetrokken.

Pancras Hogendoorn, lid van de Raad van Bestuur en decaan van het LUMC, betreurt het voorval. "Wetenschappelijke integriteit is het hoogste wat je na kan streven als universiteit en zodra daarmee de hand wordt gelicht is dat ernstig."

Pancras Hogendoorn en Hans Radder, emeritus professor in de wetenschapsfilosofie aan de VU, gaven vanmiddag op NPO Radio 1 commentaar op de fraude: